Dünya genelinde artan jeopolitik riskler varlık fiyatlarını etkilemeyi sürdürürken İsrail-Filistin çatışmasına ait haber akışı, piyasaların istikameti üzerinde tesirli olmaya devam ediyor.
İsrail’in geçen hafta Gazze’deki el-Ehli Baptist Hastanesini bombalaması sonucu 500 kişi hayatını kaybetti.
ABD Lideri Joe Biden’ın Orta Doğu ziyaretinde istenilen randımanın alınamadığına yönelik güçlü algı da çatışmaların durmasına yönelik beklentilerin zayıflamasına neden oldu.
İsrail-Filistin çatışmasına ait haber akışı piyasaların tarafı üzerinde tesirli olmaya devam ediyor.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yoav Gallant, İsrail ordusunun abluka altındaki Gazze Şeridi’ne yönelik kara operasyonunun yakın olduğu iletisini verdi. Hamas Siyasi Ofis Lideri İsmail Heniyye ise İsrail’in Gazze’ye yönelik süren hücumlarının bölgesel bir savaşa dönüşebileceği ikazında bulundu.
ABD basınında yer alan haberlerde ise ABD ve Avrupa hükümetlerinin, Hamas tarafından tutulan rehinelerin özgür bırakılmasını sağlamak gayesiyle Katar aracılığıyla yürütülen zımnî görüşmelere vakit kazandırmak için Gazze’ye yönelik kara operasyonunu ertelemesi için İsrail’e baskı yaptığı aktarıldı.
Gelişmeler, Orta Doğu’daki çatışmaların daha geniş bir alana yayılabileceği kaygısıyla risk iştahının azalmasına neden olurken Fed Lideri Jerome Powell’ın açıklamaları da yatırımcı davranışları üzerinde tesirli oldu.
Powell, ekonomik büyümenin ve iş gücü talebinin dayanıklılığını gösteren son bilgileri dikkatle izlediklerini belirterek büyümenin daima olarak trendin üzerinde olduğuna yahut iş gücü piyasasındaki sıkılığın azalmadığına dair ek ispatların para siyasetinin daha da sıkılaştırılmasını gerektirebileceğini söz etti.
Sıkılaştırmanın süratli temposu göz önüne alındığında hala manalı bir sıkılaştırma olabileceğine işaret eden Powell, enflasyonu vakit içinde sürdürülebilir bir halde yüzde 2’ye indirecek kadar kısıtlayıcı bir siyaset duruşu elde etmeye ve enflasyonun bu gayeye yanlışsız gittiğinden emin olana kadar politikayı kısıtlayıcı tutmaya kararlı olduklarını bildirdi.
Tahvil faizlerindeki yükselişe de değinen Powell, “Yüksek tahvil faizlerinin, yüksek enflasyon beklentisi yahut beklenen faiz artışı konusundan kaynaklanmadığı görüşündeyim.” dedi. Powell, tahvil faizlerindeki yükselişin finansal şartları sıkılaştırdığını da hatırlattı.
Para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed’in gelecek ay siyaset faizini değiştirmeyeceğine kesin gözüyle bakılırken kasım toplantısından sonraki süreç için belirsizlikler devam ediyor.
Para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed’in kasım toplantısında siyaset faizini sabit bırakmasına kesin gözüyle bakılırken Banka’nın aralıkta da yüzde 80 ihtimalle siyaset faizini değiştirmeyeceği öngörülüyor.
Fed yetkilileri kelamla yönlendirmelerine devam ederken, Philadelphia Fed Lideri Patrick Harker, Fed’in enflasyonun tekrar hızlanmasına müsaade veremeyeceğini belirterek, faiz oranlarını sabit tutmayı ve dataları yakından takip etmeyi tercih ettiğini kaydetti.
Richmond Fed Lideri Thomas Barkin de ABD’nin ekonomik resesyona girmesi halinde bunun yakın vakitteki öbür sorunlu periyotlardan daha hafif olabileceğini bildirdi.
Enflasyonun yolunun şimdi net olmadığını lakin enflasyonda bariz bir ilerleme görüldüğünü lisana getiren Barkin, hala iktisadın yavaşladığına dair teyit aradığını söyledi.
Fed İdare Heyeti Üyesi Christopher Waller, daha fazla faiz artırımının gerekip gerekmeyeceğini söylemek için şimdi çok erken olduğunu belirtti. Waller, siyaset faizinin seyrinde kesin ataklar yapmadan evvel bekleyebileceklerine ve iktisadın seyrinin nasıl gelişeceğini görebileceklerine inandığını kaydetti. Bilgilere dikkatle bakacağını kaydeden Waller, gelecek toplantıda faiz oranlarının sabit tutulmasından yana olduğunun sinyalini verdi.
Christopher Waller, “Ekonominin gerçek tarafı yumuşarsa daha fazla faiz artırımı için beklemeye daha fazla alanımız olacak ve uzun vadeli faizlerdeki son yükselişin işimizin bir kısmını yapmasına müsaade vereceğiz. Lakin gerçek iktisadın temel gücünü göstermeye devam etmesi ve enflasyonun istikrar kazanması ya da tekrar hızlanması durumunda, uzun vadeli faiz oranlarında son devirde görülen artışa karşın daha fazla siyaset sıkılaştırmasına gereksinim duyulması mümkün.” tabirlerini kullandı.
New York Fed Lideri John Williams ise enflasyonun bankanın yüzde 2 maksadına geri getirilmesi için faiz oranlarının “bir süre” kısıtlayıcı düzeylerde kalmasının gerekeceğini kaydetti.
Atlanta Fed Lideri Raphael Bostic, faiz indirimlerinin 2024 yılına kadar gerçekleşeceğini öngörmediğini belirtti. İktisadın hala büyük bir ivmeye sahip olduğuna ve enflasyonun yavaş yavaş düşeceğine işaret eden Bostic, Fed’in temkinli, sabırlı ve kararlı olması gerekeceğini vurguladı.
Cleveland Fed Lideri Loretta Mester ise iktisadın beklendiği üzere gelişirse Fed’in agresif sıkılaşma siyasetini tamamlamaya yakın olduğunu belirtti.
Mester, “Bir sonraki toplantımızda alınan karar ne olursa olsun, şayet iktisat beklendiği üzere gelişirse benim görüşüme nazaran, muhtemelen faiz oranlarını tutma noktasına yakın yahut bu noktadayız.” sözlerini kullandı.
Öte yandan, Fed’in “Bej Kitap” raporunda ise eylülden bu yana ekonomik faaliyette “çok az” değişiklik olduğu, iş gücü piyasasındaki sıkılığın ülke genelinde gevşemeye ve fiyatların genel olarak ölçülü süratle artmaya devam ettiği bildirildi.
Fed, Amerikan finansal sistemindeki mevcut duruma ait değerlendirmelerin yer aldığı Finansal İstikrar Raporu’nun ekim sayısını yayımladı.
Raporda, global jeopolitik tansiyonların kötüleşmesinin, global piyasalara geniş çapta olumsuz tesirinin olabileceği aktarıldı.
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, jeopolitik riskler nedeniyle İsrail’in “A+” olan kredi notunu negatif izlemeye aldı. Fitch, İsrail-Filistin çatışmasının bölgedeki öbür aktörleri de içerecek halde tırmanmasının not indirimiyle sonuçlanabileceği konusunda uyardı.
Moody’s ise İsrail’in “A1” olan kredi notunu mümkün bir düşüş için incelemeye aldığını bildirdi.
ABD’de, iktisadın gücünü koruduğuna işaret eden bilgilerin akabinde Fed’in faiz oranlarını daha uzun müddet yüksek tutacağına ait beklentiler güçlenirken tahvil faizleri yükselişe geçti.
Analistler, Fed’in attığı adımlara rağmen ekonomik aktivitede istenilen yavaşlamanın sağlanamadığını ve enflasyon tehdidinin hala telaş kaynağı olmaya devam ettiğini kaydederek bu durumun tahvil piyasalarında satış baskısını artırdığını lisana getirdi.
Bu gelişmelerle, yüzde 4,99’la 19 Temmuz 2007’den bu yana en yüksek seviyeyi gören ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi haftayı yaklaşık 31 baz puan artışla 4,93’ten tamamladı.
Geçen hafta 1.997 dolarla mayıs ayından bu yana en yüksek seviyeyi test eden altının ons fiyatı da haftayı yüzde 2,5 artışla 1.981 dolardan tamamladı. Orta Doğu’daki çatışmaların daha da şiddetlenebileceği tasasıyla Fed Lideri Jerome Powell’ın yaptığı “şahin” tonlu kelamla yönlendirmelerine karşın inançlı liman olarak nitelendirilen altına talebin güçlü kalmaya devam etti.
İsrail-Filistin çatışmasının petrol arzını etkileyebileceğine yönelik kaygıların artmasıyla Brent petrolün varil fiyatı, haftayı yüzde 1,4 artışla 91,3 dolardan tamamladı.
Öte yandan ABD idaresi, Venezuela’da hükümetin muhalefet ile seçimlerin 2024’te yapılması konusunda mutabakata varmasının akabinde ülkenin petrol, doğal gaz ve altın bölümlerine yönelik uyguladığı kimi yaptırımları askıya aldı.
NEW YORK BORSASINDA NEGATİF BİR SEYİR İZLENDİ
New York borsası ABD’de açıklanan makroekonomik dataların faiz oranlarının daha uzun mühlet yüksek tutulacağına dair beklentileri güçlendirmesiyle haftayı negatif tamamladı.
ABD’de açıklanan perakende satışlar beklentilerin üzerinde gerçekleşirken enflasyon kaygıları de güçlü kalmaya devam ediyor. Ülkede perakende satışlar, eylülde aylık bazda yüzde 0,7 artışla 704,9 milyar dolar oldu. ABD’de sanayi üretimi, eylülde aylık bazda yüzde 0,3 artarak beklentilerin üzerinde gerçekleşti. Kapasite kullanım oranı, 0,2 puan yükselerek 79,7’ye çıktı.
Ülkede konut inşaatını eylülde toparlandığı görüldü. Buna nazaran, ABD’de ağustosta 3 yılın en düşük düzeyine gerileyen konut başlangıçları, eylülde yüzde 7 artarken inşaat müsaadeleri tıpkı devirde beklenenden az düştü. İktisadın gücünü koruduğuna işaret eden bilgilerin akabinde Fed’in faiz oranlarını daha uzun mühlet yüksek tutacağına ait beklentiler güçlendi.
Ayrıca, ABD’de birinci defa işsizlik maaşı müracaatında bulunanların sayısı, geçen hafta 198 bin ile piyasa beklentilerinin altında kalırken ocak ayından bu yana en düşük kıymet kaydedildi.
Analistler, iş gücü piyasasının sıkı kalmaya devam ettiğini gösteren işsizlik maaşı müracaatlarına ait dataların, Fed’in agresif sıkılaşma döngüsüne karşı piyasada dirence işaret ettiğini ve faiz oranlarını yüksek tutmak için bankaya alan sağladığını belirtti.
ABD’de ekimde eksi 9 ile beklentilerin altında gerçekleşen Philadelphia Fed İmalat Endeksi de bölümdeki daralmanın devam ettiğine işaret etti.
Ülkede ikinci el konut satışları ise eylülde yüzde 2 azalarak Ekim 2010’dan bu yana en düşük düzeye geriledi.
Ülkede devam eden bilanço döneminde pay bazlı oynaklık artarken ülkenin büyük bankalarından Morgan Stanley’nin yılın üçüncü çeyreğindeki net karı, geçen yılın birebir periyoduna kıyasla yaklaşık yüzde 9 azalarak 2,4 milyar dolara geriledi.
ABD’li elektrikli araba üreticisi Tesla’nın karı, dünya genelinde araba fiyatlarında yaptığı indirimlerin tesiriyle üçüncü çeyrekte, geçen yılın tıpkı devrine nazaran yüzde 44 düştü.
Bank of America’nın beklentilerin üzerinde kar açıklarken global internet televizyon ağı Netflix’in abone sayısı, bu yılın üçüncü çeyreğinde 8,8 milyon arttı.
Goldman Sachs’ın bu yılın üçüncü çeyreğindeki geliri ise geçen yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 1 azalışla 11,8 milyar dolara indi.
Söz konusu gelişmelerle geçen hafta, New York borsasında haftayı Nasdaq endeksi yüzde 3,16, S&P 500 endeksi yüzde 2,38, Dow Jones endeksi ise yüzde 1,61 düşüşle tamamladı.
23 Ekim ile başlayan haftada pazartesi Chicago Ulusal Aktivite Endeksi, salı imalat sanayi ve hizmet dalı Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), çarşamba yeni konut satışları, perşembe büyüme, haftalık işsizlik müracaatları, güçlü mal siparişleri, toptan stoklar, cuma Michigan Üniversitesi tüketici itimat endeksi, ferdî gelir ve harcamalar takip edilecek.
FAİZ KARARI PİYASALARIN ODAĞINDA
Avrupa borsalarında da geçen hafta satış yüklü bir seyir öne çıktı.
Avrupa borsalarında Orta Doğu’daki gelişmeler yakından takip ediliyor. Analistler, piyasaların ECB’nin açıklayacağı faiz kararına odaklandığını söyledi.
Para piyasalarındaki fiyatlamalarda ECB’nin gelecek ayki toplantıda siyaset faizini değiştirmeyeceğine kesin gözüyle bakılıyor.
Artan petrol fiyatlarının ECB’nin enflasyonla çabayı sekteye uğratabileceği telaşı varlık fiyatları üzerinde tesirli oluyor.
ECB Başekonomisti Philip Lane, gerekmesi halinde bankanın ek tedbirler almaktan çekinmeyeceğini belirtirken analistler, İsrail-Filistin çatışması nedeniyle yükselen petrol ve doğal gaz fiyatlarının ECB’nin enflasyonla gayretini zorlaştırdığını hatırlattı.
Avrupa basınında çıkan haberlerde, ECB Lideri Christine Lagarde’nin, Avro Bölgesi maliye bakanları ile yaptığı toplantıda, enflasyonist tesirler nedeniyle petrol fiyatlarını yakından izlediklerini söylediği anımsatıldı.
ECB üyesi Robert Holzmann enflasyon konusunda şimdi gereğince yol almadıklarının altını çizerken ECB, bankalara gayrimenkul dalına daha fazla dikkat etmeleri gerektiğini bildirdi.
Analistler, kelam konusu gelişmelere rağmen para piyasalarında ECB’nin siyaset faizini daha fazla artırmasının öngörülmediğini lakin faiz artırım ihtimalinin tekrar fiyatlamalara dahil olmaya başladığını kaydetti.
Açıklanan makroekonomik datalar ve yükselen emtia fiyatları para piyasalarındaki fiyatlamaları etkilemeyi sürdürüyor. Öte yandan İngiltere’de bugün açıklanan datalara nazaran, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) eylülde aylık yüzde 0,5 ve yıllık yüzde 6,7 artışla beklentileri aştı.
Avro Bölgesi’nde TÜFE, eylülde bir evvelki aya nazaran ise yüzde 0,3, yıllık ise yüzde 4,3 arttı.
Avro Bölgesi’nde ZEW İtimat Endeksi, bu yılın ekim ayında eksi 8 düzeyinde olan beklentiyi aşarak 2,3’e yükseldi.
Bölgede bir evvelki ayda (eylül) endeks eksi 8,9 olarak kaydedilmişti.
Öte yandan İngiltere’de, artan enflasyonun neden olduğu telaşların akabinde 30 yıllık tahvil faizleri, son 25 yılın tepe düzeyine ulaştı.
Ülkede çarşamba günü açıklanan enflasyon verisinin akabinde 30 yıllık tahvil faizi, bugün yüzde 5,163’e ulaşarak 1998’in eylül ayından bu yana en yüksek düzeyini gördü.
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, İngiltere’nin kredi notunu “Aa3” olarak teyit ederken not görünümünü “negatif”ten “durağan”a çevirdi.
Söz konusu gelişmelerle geçen hafta Almanya’da DAX endeksi de yüzde 2,56, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 2,67, İtalya’da MIB 30 endeksi yüzde 2,29 ve İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 2,60 azalış kaydetti.
Gelecek hafta, pazartesi Avro Bölgesi’nde tüketici inanç endeksi, salı Avro Bölgesi’nde, Almanya’da ve İngiltere’de imalat sanayi ve hizmet kesimi PMI, çarşamba Almanya’da Ifo iş dünyası inanç endeksi, perşembe ECB’nin faiz kararı takip edilecek.
ASYA PİYASALARI SATIŞ YÜKLÜ SEYRETTİ
Asya piyasalarında, geçen hafta satış yüklü bir seyir öne çıktı.
ABD ve Avrupa borsalarındaki düşüş Asya piyasalarına da taşınırken Çin hükümetinin iktisada rekor düzeyde likidite sağlaması satış baskısını azaltamadı. Analistler, Çin’de gayrimenkul kesiminde devam eden dertlerin risk iştahını epeyce olumsuz etkilediğini belirterek dünya genelinde artan tahvil faizlerinin de hisse piyasalarının baskılanmasında değerli rol oynadığını bildirdi.
Çin’in beklentilerin üzerindeki büyüme bilgileri de risk iştahının artmasına yardımcı olmadı. İktisat, yılın üçüncü çeyreğinde 2022’nin birebir devrine nazaran yüzde 4,9 büyüyerek yüzde 4,5’lik beklentileri geride bırakırken ülkede sanayi üretimi de eylülde yıllık bazda yüzde 4,5 ve perakende satışlar yüzde 5,5 artarak öngörüleri aştı. Analistler, kelam konusu bilgilere rağmen Çin iktisadına ait telaşların varlığını koruduğunu, bu durumun piyasalarda satış baskısını desteklediğini tabir etti.
Çin’de gayrimenkul dalının meşakkatleri piyasaları etkilemeyi sürdürürken ülkenin bu alandaki en büyük oyuncusu Country Garden’a ait haber akışı yatırımcıların odağında bulunmaya devam ediyor.
Çin Merkez Bankası (PBoC) ayrıyeten 1 ve 5 yıllık borçlanma faizini sırasıyla yüzde 3,45 ve 4,20’de sabit bıraktı.
Japonya’da açıklanan bilgilere nazaran TÜFE eylülde yüzde 3 artışla beklentilere paralel gerçekleşirken çekirdek TÜFE yüzde 2,8 yükselişle öngörüleri geride bıraktı. Ülkede dış ticaret istikrarı beklentilerin bilakis 62 milyar yen fazla verdi.
Güney Kore Merkez Bankası üst üste 6’ncı toplantıda da siyaset faizini değiştirmeyerek yüzde 3,5’te sabit bıraktı.
Söz konusu gelişmelerle haftalık bazda Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 3,60, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 3,30, Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 3,27, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 3,40 paha kaybetti.
Gelecek hafta Japonya’da Tokyo TÜFE takip edilecek.
